Nomathamsanqa “Noma” Masiko-Mpaka is die verpersoonliking van die impak van sosiale ongeregtigheid in Suid-Afrika. Maar hierdie alumna van die US is trots op haar lewenservaringe, want dit dryf haar passie vir haar werk by die Ierse ambassade in Pretoria.
Noma is die afgelope twee-en-’n-half jaar hul Geslags-, Menseregte- en Menslike Sekerheidsprogrambestuurder, wat beleidsondersteuning, voorspraak vir beleid, strategie en ontwikkeling bestuur.
Sy werskaf in hierdie drie tematiese areas vir die ambassade, met ‘n sterk fokus op geslagsgelykheid en geslagsgebaseerde geweld (GBG), en help die ambassade om “met Suid-Afrika en die burgerlike samelewing te skakel rondom kwessies van GBG en geslagsgelykheid – breedweg rondom menseregte en vrede- en sekuriteitsake in die Suider-Afrika-streek”.
Noma sê ‘n nuwe tendens wat sy deur haar werk waarneem, is dat die erns van die GBG-krisis in die land deur die Suid-Afrikaanse regering en samelewing erken word. “Ons het lank probeer om die regering te oortuig dat dit ‘n krisis is, en dit het amper op dowe ore geval. Ek dink die #TotalShutdown-beweging en jare se voorafgaande werk het ons gehelp om hier te kom.
“Nog ’n ontwikkeling wat ek opmerk, is die belangrikheid van die private sektor om GBG te beveg – dit word nie meer as ‘n ‘regeringsprobleem’ gesien nie. Dit is ’n maatskaplike probleem.”
Sy prys die voortuigang van menseregte en demokrasie. “As ons van menseregte praat, moet ons die maniere bespreek waarop sekere menseregteskendings vroue sal raak. Ons is ‘n uiters patriargale, totaal anti-vrou- demokratiese stelsel. Ons is dikwels baie geslagsblind, maar ek dink ons moet daardie geslagslens sekuur plaas oor alles wat ons doen.
“Ek is ‘n swart vrou van die Oos-Kaap, grootgemaak deur werkersklasmense. My ouma was ‘n huishulp. Sosiale geregtigheidskwessies is in my DNS. Dit is wat die werk vir my opwindend maak – as jy praat van geslagsgelykheid, menseregte, menslike veiligheid, is hierdie kwessies nie teoreties vir my nie. Dit is my ware ervaring.”
Sy sê sy was “aangenaam verras” tydens haar MA in Internasionale Studies aan die US in 2013. “Dit was ongelooflik wonderlike program. Die klas was baie uiteenlopend met mense van oor die kontinent en die wêreld heen. Ek het ‘n geleentheid gekry om deur ’n uitruilprogram na Olso te gaan, en dit het ook bygedra om my denke oor vrede en konflikdinamika die lig te laat sien.”
Haar ma het gesterf terwyl sy besig was om haar proefskrif te skryf, maar sy het goeie ondersteuning van haar US-dosente en studieleier gehad. “My werk by die US het my toegelaat om ook my MSc in Sekerheid, Leierskap en die Samelewing van King’s College in Londen te te verwerf, en nuwe werksomgewings te betree.”
Haar PhD is volgende aan die beurt – sy beplan om kennis tot die GBG-veld by te dra. “Akademies word daar baie oor GBG geskryf. Ek sal graag ‘n bydraer van kennis wil wees as ’n swart vrou in die Suider-Afrika-streek, en om te sien hoe GBG in my leeftyd beëindig word, en geslagsgelykheid ’n werklikheid word.”
- Is jy ’n buitengewone alumna wat jou vir geslagsgelykheid beywer? Vertel jou storie vir ons, sodat ons dit in ons volgende publikasie kan plaas. Stuur asseblief jou e-pos aan Sindiswa Jamba by swan@sun.ac.za, en vertel ons (in 100 woorde of minder) wie jy is en hoe jou reis waarde tot hierdie saak kan toevoeg.
