Ten spyte van die uitdaging van beurtkrag, is daar lig aan die einde van die tonnel vir nog ‘n skool in Stellenbosch – die Laerskool iKaya in Kayamandi – wat binnekort ‘n hibriede 15,12kw fotovoltaïese (PV) stelsel sal ontvang wat die skool in staat sal stel om naatloos van die Eskom-netwerk oor te skakel wanneer die krag afgaan.
Die skool sal binnekort bykans R50 000 kan bespaar op sy jaarlikse elektrisiteitsrekening.
iKaya is die tweede skool in Stellenbosch wat gaan baat by groen inisiatiewe wat na verskeie skole in die Wes-Kaap uitgerol word as deel van ‘n vennootskap en ‘n groter inisiatief met die Wes-Kaapse onderwysdepartement, die Universiteit Stellenbosch se sosiale impak-afdeling, en ander vennote. Die projek behels befondsing om IoT-energiebestuur en beligtingsdoeltreffendheid-heraanpassings by 75 geen-fooiskole in die Wes-Kaap van stapel te stuur.
Die eerste skool wat by hierdie projek baat gevind het, was Laerskool Cloetesville – bekend as die Groen Skool – wat ‘n 7.5kW FV-stelsel ontvang het, wat ongeveer 14MWh (14 000 eenhede) elektrisiteit per jaar opwek. Die skool kan hierdeur jaarliks byna 13 ton CO2 ontneem en R20 000 per jaar bespaar – en boonop terselfdertyd elektrisiteit aan die netwerk terugverkoop. Die Groen Skool het ook die land se eerste skool en tweede gebou geword wat ‘n Energieprestasiesertifikaat (EPC) ontvang het. Cloetesville Primêr sal nou opgegradeer word na ‘n hibriede stelsel met ‘n hibriede omskakelaar en batterye. Volgende aan die beurt is Cloetesville Hoërskool, wat as deel van die US se sosiale impakprogram met energiebesparende stelsels toegerus sal word. Van hulle kant af sal die WKOD soortgelyke programme na nog sewe skole in die Wes-Kaapstreek uitrol.
Dr. Leslie van Rooi, Senior Direkteur Sosiale Impak en Transformasie aan die US, het gesê die Universiteit het net meer as R1 miljoen tot hierdie projek bygedra. “Ons doen dit omdat ons glo in die moontlikhede van ons plaaslike skole en omdat ons weet dat ons samewerking, ondersteuning en leer saam fundamenteel is vir die US en ons dorp se geleenthede. Die Universiteit is baie dankbaar dat ons op hierdie manier hande kan vat. Hierdie vul ander US-verwante aktiwiteite en samewerking in ons plaaslike skole aan.”
“Beurtkrag en die koste van elektrisiteit het ‘n verwoestende impak op ons ekonomie,” sê Booysen. “Die koste is nie beperk tot besigheid nie, aangesien dit bedrywighede direk raak by wat ons glo die lewenslyn van ons jong demokrasie is: skole. Ons is ongelooflik bevoorreg om die ondersteuning van die Universiteit Stellenbosch se Afdeling vir Sosiale Impak te hê om werklike verandering by die skole wat dit die nodigste het. Hierdie ingryping by noodsaaklike skole sal hul maandelikse elektrisiteitsuitgawes aansienlik verminder, hul koolstofvoetspoor verklein, en noodsaaklike dienste deur beurtkrag aan die gang hou. Boonop sal die las op ons verswakte netwerk verminder word, wat ons almal onmiddellik sal bevoordeel. .”
“Ons hoop dat hierdie broodnodige verandering nie net die uitwerking van beurtkrag en elektrisiteitskoste positief sal beïnvloed nie, maar ook leerders se leerervarings sal aanhelp. As deel van wetenskap vir die samelewing behoort ons leerders immers te verstaan hoe energie deur die son geproduseer word. kan by ons skole geberg en gebruik word,” het van Rooi gesê.
Jason Samuels, wat onlangs sy Ph.D. onder toesig van prof Booysen, en sy span het die afgelope twee jaar baie kilometers afgelê om uitgebreide energie-oudits by verskeie skole te doen om te bepaal hoe dit hulle met energiebesparende ligte en meters kan toerus om hul gebruik te meet en te bestuur.
“Deur dit te doen, verminder ons ‘n skool se energierekeninge met enigiets van 21 persent, tot soveel as 39 persent,” sê Samuels.
Media navrae
Petro Mostert
petromostert@sun.ac.za
Sel 0823346193
