Ter viering van Vrouemaand, laat die Universiteit Stellenbosch die soeklig val op die buitengewone vroue van ons instelling. Wanneer ons in hierdie reeks artikels die merkwaardige prestasies van sommige van ons vroueakademici vier, werp ons ook lig op die transformatiewe krag van mentorskap. Danksy hulle eie ervarings met mentors, blink hierdie voortreflike personeel nie net in hulle vakgebiede uit nie, maar omarm hulle ook hoe belangrik dit is om jonger kollegas en studente te mentor, te help om rigting te vind en hulle te inspireer ten einde sukses te behaal en om sodoende ‘n inklusiewer en bemagtigde akademiese gemeenskap te kweek.
Dr Karen Garner het gedurende haar kinderjare in Mitchell’s Plain op die Kaapse Vlakte daarvan gedroom om eendag ‘n ingenieur te word. En sy sou nie toelaat dat enigiets haar keer om haar droom te verwesenlik nie.
“Ek het op 13 reeds geweet ek wil ‘n ingenieur word. Ek het een keer ‘n episode van Popular Mechanics op die TV gekyk en dit het my belangstelling geprikkel,” vertel Garner wat nou ‘n senior dosent in die Departement Elektriese en Elektroniese Ingenieurswese by die Universiteit Stellenbosch (US) is.
“My pa het by Telkom gewerk en altyd ou telefone huis toe gebring. Ek en my twee jonger broers het graag met hierdie gebreekte telefone gespeel en gekyk hoe hulle werk.”
Maar voordat Garner haar reis kon aanpak om ‘n ingenieur te word, moes sy eers haar ouers, veral haar pa, oortuig om haar na ‘n tegniese hoërskool te stuur.
“In daardie stadium was dit ongehoord om na ‘n tegniese skool toe te gaan. Eerstens is dit as ‘n plek vir “dom” mense beskou. En tweedens was daar vrae oor waarom jy as ‘n vrou ‘n ingenieur wou word. Maar die hardkoppige mens wat ek is, het vir my pa gevra om my ‘n kans te gee.
Garner se ouers het haar uiteindelik toegelaat om by ‘n tegniese skool nie ver van hulle huis af nie in te skryf. Hier het die eerste van talle mentors haar pad gekruis wat ‘n sleutelrol in haar persoonlike en professionele ontwikkeling sou speel.
“Al was die meisies in die minderheid in die skool, het die seuns ons redelik maklik aanvaar en was die meeste van die onderwysers baie ondersteunend. Ek onthou nog my Engelse onderwyser, mnr Nightingale, wat ons almal altyd gemotiveer en bemoedig het. Hy het my altyd gevra of ek nog byhou.”
Danksy harde werk was Garner ‘n toppresteerder op skool en het sy ‘n Eskom-beurs losgeslaan om by die US te kom studeer. Sy het gedurende vakansies by Eskom gewerk waar sy saam met ‘n vroueingenieur, Leanne Perumal, gewerk het wat ook vir haar ‘n mentor was. “As ek nou terugkyk, was dit baie motiverend om te sien daar is vroue in die werkplek wat baanbrekers is en sukses behaal.”
Nadat sy gegradueer het, het Garner by Eskom gaan werk en later na Sasol verskuif waar sy ‘n briljante tegniese opleier gehad het. Maar dit was nie maklik om die eerste vroueingenieur in haar departement te wees nie.
“Toe ek daar begin het, het ek bietjie die wind van voor van die mans op die aanleg gekry. Maar ons sekretaresse het my bemoedig en vir my gesê dat al werk jy in ‘n omgewing wat deur mans oorheers word, dit nie noodwendig beteken jy moet soos ‘n man aantrek of optree nie. Jy kan nog steeds n vrou wees. Jy kan nog steeds jou naels en hare doen en jy kan nog steeds wees wie jy is, want jou vaardighede en jou werk sal ‘n aanduiding van jou vermoë wees. Hoe jy lyk, is nie ‘n aanduiding van jou vermoë nie.”
Volgens Garner het die mentor wat sy gehad het, nie veel in haar professionele ontwikkeling belanggestel nie. “My tegniese opleier was meer van ‘n mentor vir my.
“Ek was ook gelukkig om ‘n informele mentor in die persoon van senior ingenieur Joe Sikhonde – wat nie lank ná my daar begin werk het nie – te hê. Hy het my nie net baie as ingenieur gehelp nie, maar ook met my persoonlike ontwikkeling en hoe om my pad te vind en hoe om moeilike situasies te hanteer soos wanneer ‘n kliënt of ‘n ingenieursbestuurder byvoorbeeld onredelik of aggressief is. Hy is nou amper my beste vriend; ons gesels tot vandag toe nog gereeld.”
Ná haar tyd by Sasol het Garner vir ‘n jaar by Chevron gaan werk. Hier het sy ‘n senior meganiese vroueingenieur ontmoet wat haar gehelp het om die maatskappypolitiek te hanteer. Hulle het goeie vriende geword. Toe haar kontrak by Chevron verstryk, het Garner besluit om ‘n PhD by die SU aan te pak. Soos die toeval dit wou hê, het Maarten Kamper, wat toe hoof van die Departement Elektriese en Elektroniese Ingenieurswese was, haar gevra of sy nie in ‘n dosentepos sou belangstel terwyl sy met haar doktorsgraad besig is nie. Sy het die geleentheid met albei hande aangegryp en uiteindelik haar doktorsgraad onder Kamper se supervisie voltooi.
As sy nou terugkyk, is sy dankbaar vir die rol wat hy in haar lewe gespeel het. “Hy het my so baie met my studie en my loopbaan gehelp. Hy het my gehelp om my tegniese vermoë te slyp en hoe om as ‘n navorser te dink, wat eenvoudig wonderlik was.”
Aangesien sy so baie by mentorskap op kritieke tye in haar lewe baat gevind het, wil sy dieselfde vir die volgende geslag ingenieurs doen. “Ek weet hoe moeilik dit vir my was. Maar ek was gelukkig om die regte mense op die regte tydstip in my lewe te hê wat daardie rolle in my lewe kon vervul en my gehelp het om te kom waar ek vandag is. Ek het al hierdie mense gehad wat my aangemoedig en geluister het wanneer dinge moeilik geraak het.
“Nou kan ek dieselfde doen, want ek sou wat wou gee om iemand soos ek in my voorgraadse jare te hê, toe ek deur al die dinge gegaan het en toe ek begin werk het.”
Sy glo mentorskap is uiters belangrik vir mense wanneer hulle hulle voete in die politieke dinamika van ‘n nuwe werkplek moet vind en by die organisasie se visie en waardes moet aanpas. “Dit help indien daar iemand is wat jou kan help om jou pad te vind en om ook vir jou ‘n stem te wees.”
Wat mentorskap vir haar studente aan betref, meen Garner dit is belangrik om hulle te help om ingenieurswese te geniet en om die brug te bou na waar hulle wil wees. Sy is ook ‘n informele mentor vir junior personeel oor onder meer die dinamika van die departement, hoe om vir finansiering aansoek te doen en hoe om ‘n gesonde balans tussen jou werk- en persoonlike lewe te handhaaf.
Garner glo mentors is belangrik omdat ons nie altyd self ons eie swakpunte en blindekolle kan raaksien nie. Volgens haar kan mentors ons op die gebiede wys waar ons moet verbeter.
As iemand wat ‘n gesonde balans tussen haar werk- en persoonlike lewe handhaaf, is Garner baie lief vir oefening en bring sy graag gehaltetyd saam met haar kleuterseuntjie deur wanneer sy nie klasgee of navorsing doen nie. Gedurende die pandemie het sy haar hand selfs aan breiwerk gewaag!
- Foto deur Stefan Els (Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking)
